بي اختياری ادرار در بزرگسالان

بي اختياری ادرار به اين معنی است که به صورت تصادفی ادرار نشت پيدا کند. با وجود اين که ممکن است بی اختياري ادرار برای هر کسی رخ دهد، ولی اين موضوع در افراد بزرگسال، مخصوصا بانوان، شايع تر است. بی اختياری اغلب می تواند درمان شده يا کنترل شود. در اين زمينه با پزشک خود مشورت نماييد.

در بدن چه اتفاقی رخ می دهد که منجر به مشکلات کنترل مثانه می شود؟ بدن، ادرار را در مثانه ذخيره می کند. در زمان ادرار کردن، عضلات مثانه منقبض می شوند تا ادرار را به مجرای ادرار منتقل کنند. در همين زمان، عضلات اطراف مجرای ادرار، در حالت استراحت به سر مي برند و اجازه مي دهند تا ادرار از بدن خارج شود. هنگامی که عضلات اطراف مثانه، به درستی کار خود را انجام نمی دهند، ادرار می تواند نشت پيدا کند. بی اختياری معمولا زمانی پديد می آيد که عضلات، بدون اخطار به حالت استراحت می روند.

علل بي اختياري ادرار

بی اختياری به دلايل متعددی ممکن است رخ دهد. برای مثال، عفونت دستگاه ادراری، عفونت واژن يا سوزش و يبوست. برخي داروها ممکن است مسبب مشکلات کنترل مثانه شوند که کوتاه مدت است. وقتی بی اختياری به مدت طولانی تری باقی ماند، ممکن است به دلايل زير باشد:

• ضعف عضلات مثانه
• عضلات بيش فعال مثانه
• ضعف عضلات کف لگن
• آسيب ديدگی اعصاب کنترل مثانه ناشي از مولتيپل اسکلروزيس، ديابت، يا پارکينسون
• انسداد ناشی از بزرگ شدن پروستات در مردان
• بيماری هايی مانند آرتروز که دستيابي به سرويس بهداشتی در زمان لازم را دشوار می سازد.
• افتادگی اندام های لگن، اين زمانی اتفاق می افتد که اندام های لگنی (مانند مثانه، روده و رحم) از جايگاه معمول خود خارج شده و به سمت واژن متمايل می شوند. زماني که اندام هاي لگني از جايگاه خود خارج می شوند، مثانه و مجرای ادرار نمی توانند کار خود را به درستی انجام دهند که منجر به نشت ادرار می شود.

بيشترين عامل بی اختياری در مردان به غده پروستات مرتبط می شود. بی اختياری در مردان ممکن به دلاليل زير نيز رخ دهد:

• پروستاتيت. تورم دردناک غده پروستات
• آسيب ديدگي اعصاب يا عضلات، ناشي از عمل جراحي
• بزرگ شدن غده پروستات که منجر به هايپرلازی خوشخيم پروستات (BPH) می شود. حالتی است که غده پروستات با افزايش سن، رشد می کند.

انواع بی اختياری ادرار

انواع مختلفی از بی اختياری ادرار وجود دارد:

• بی اختياری استرسی زمانی اتفاق می افتد که با وارد شدن فشار به مثانه ادرار نشت می کند، برای مثال، در زمان ورزش، سرفه، عطسه، خنده يا بلند کردن اجسام سنگين. اين نوع از بی اختياری در ميان بانوان جوان و ميانسال بيشتر رايج است. بی اختياری استرسی ممکن در بازه زمانی نزديک به يائسگی رخ دهد.
• بی اختياری اضطراري زمانی اتفاق می افتد که فرد به صورت ناگهانی احساس دفع کرده و نمی تواند به مدت کافی ادرار خود را نگه دارد تا به سرويس بهداشتی دسترسی پيدا کند. اين نوع بی اختياری ممکن است برای افرادی که مبتلا به ديابت، آلزايمر، مولتيپل اسکلروزيس، پارکينسون يا سکته شده اند، رخ دهد.
• بی اختياری سرريزی هنگامی رخ ميدهد که مقادير کمی از ادرار زمانی که مثانه پر شده است، نشت می کند. مشکل تخليه مثانه در مردان می تواند با بزرگ شدن پروستات و مسدود کردن مجرای ادرار رخ دهد. ديابت و آسيب های نخاعی نيز مي توانند منجر به پديد آمدن اين نوع از بی اختياری شوند.
• بی اختياری عملکردی در بسياری از سالمندانی که مشکلی در کنترل مثانه خويش ندارند رخ می دهد. اين افراد به دليل آرتروز يا ناتوانی، نمی توانند سريع حرکت کرده و امکان دستيابی به سرويس بهداشتی را در زمان لازم ندارند.

بی اختياری ادرار و آلزايمر

افرادی که در مراحل آخر آلزايمر هستند اغلب دچار مشکلات بی اختياری ادرار می شوند. اين مسئله می تواند ناشی از آن باشد که اين افراد متوجه نياز خود به تخليه ادرار نمی شوند، يا فراموش می کنند که به سرويس بهداشتی مراجعه کنند يا نمی توانند سرويس بهداشتی را بيايند. برای کاهش رخ دادن اين اتفاق می توان چند کار را انجام داد:

• از دادن نوشيدنی های کافئين دار مانند چای، قهوه و… به اين افراد خودداری کنيد. اين نوشيدنی ها باعث افزايش دفع ادرار می شوند. ولی آب را محدود نکنيد.
• مسيرهای دسترسی به سرويس بهداشتی را باز بگذاريد. همچنين سرويس بهداشتی را منظم و چراغ آن را دائما روشن بگذاريد.
• به طور منظم فرد را به سرويس بهداشتي ببريد.
• لباس زيری تهيه کنيد که به راحتی پوشيده و درآورده شود.
• از پوشينه های بی اختياری بزرگسال براي خروج از منزل استفاده کنيد.

مديريت بی اختياری ادرار

در کنار تمرين کنترل مثانه، ممکن است بخواهيد در مورد روش های ديگر مديريت بی اختياری ادرار با پزشکتان صحبت کنيد:

• داروها می توانند به مثانه برای تخليه بهتر کمک کنند. داروهای ديگر عضلات را منقبض کرده و از نست جلوگيری می کنند.
  برخي از بانوان ممکن است از کرم های استروژن واژينال برای کمک به بی اختياری استرسی و اضطراری استفاده کنند. مقدار کمی از اين کرم به ديواره های واژن و بافت مجرای ادرار ماليده می شود.
• پزشک ممکن است ماده را تزريق کند که ضخامت ناحيه اطراف مجرای ادرار را بيشتر نمايد تا بتواند برای بسته نگه داشتن مثانه کمک کننده باشد. اين کار می تواند بی اختياری استرسی را در بانوان کاهش دهد. اين درمان ممکن است نياز به تجديد داشته باشد.
• برخی از بانوان می توانند از تجهيزات پزشکی استفاده نمايند مانند urethral insert که يک وسيله يکبار مصرف کوچک است که در مجرای ادرار کار گذاشته می شود. پساری، يک حلقه سخت که در واژن کارگذاشته می شود که می تواند در جلوگيری از نشت های ناشی از افتادگی مثانه و واژن موثر باشد.
• تحريک اعصاب، که جريان الکتريکی پايينی را به اعصاب اطراف مثانه ارسال می کند تا بتوانند ادرار را کنترل کنند. اين نيز می تواند يکی از گزينه ها باشد.
• عمل جراحی نيز گاهی می تواند بی اختياری را بهبود بخشيده يا درمان کند در شرايطی که مثانه دچار تغيير مکان شده باشد يا به دليل بزرگ شدن پروستات، مجرای ادرار مسدود شده باشد.

حتی پس از درمان نيز برخی افراد گهگاهی دچار نشت ادرار می شوند. محصولات کنترل بی اختياری و راه حل های ديگری نيز وجود دارد. مانند پوشينه های بزرگسالان، پدهای مخصوص مبلمان، قرص های بی بو کننده ادرار و تميز کننده های پوستی که باعث کمتر آزار ديدن پوست در اثر نشت ادرار می شود.